www.socjologiastw.fora.pl

Kamila

Platon (ok. 427-347 r. p.n.e.) "Panstwo", "Prawa".
Byl wielkim filozofem i idealista. Jego spoleczna filozofia znacznie roznila sie od pogladow innych myslicieli ( zwlaszcza sofistow ). Platon stosowal swoja idealistyczna metode do analizy zycia spolecznego czlowieka, praw jego rozwoju, a takze warunkow jego stabilnosci. Interesowala go nie wyzwolona z tradycyjnych wiezow jednostka ludzka, lecz trwala wspolnota, ktora ma silniejsze podstawy niz wola jednosteki cel wyzszy niz uczynienie jednostek szczesliwymi.
Panstwo to trwala organizacja, posiadajaca jako calosc okreslone potrzeby i okreslona budowe wewnetrzna. Najlepsze panstwo to takie, ktore jest podobne do organizmu ludzkiego, gdy jego czesc zle funkcjonuje, to caly organizm na tym cierpi. Jego koncepcja to jedno z pierwszych zastosowan metafory panstwa jako organizmu. Wedlug niej: spoleczenstwo ( panstwo ) to calosc zlozona z wielu rozniacych sie od siebie czesci, ktore pelnia odmienne funkcje, ale wszystkie sa niezbedne do jej sprawnego funkcjonowania. Zadna z tych czesci nie moze zostac usunieta lub zmieniona bez szkody dla calosci, zadna tez nie moze sie usamodzielnic, nie narazajac na szwank calego organizmu.
Platon byl wrogiem atenskiej demokracji, byl krytyczny w stosunku do swojej wspolczesnosci, mial jednak swiadomosc,ze "panstwo podobne do jednego czlowieka" to utopia. Nie jest to nawet program polityczny, a raczej wzorzec, wedlug ktorego ocenia sie stan faktyczny. Panstwa rzeczywiste to panstwa "chore". Rezultat dekadencji i oddalania sie swiata rzeczy od swiata idei. Tylko w swiecie idei mozliwa jest doskonalosc.
Platon przyklada duza uwage do poglebiajacych sie nierownosci spolecznych, zwlaszcza zroznicowania majatkowego, widzac w nich jedno ze zrodel rozkladu ichoroby panstwa. Jego zdaniem, w kazdym panstwie istnieja dwa panstwa: pansto bogatych i panstwo ubogich, ktore sie wzajemnie zwalczaja, czyli interes czesci bierze gore nad interesem calosci. Stad bierze sie platonski "komunizm", zakladajacy likwidacje wlasnosci prywatnej, a takze rodziny bedacej przyczyna rozmieniania interesu ogolnego na drobne interesow partykularnych. Platon niepokoil sie rowniez rosnacym ujednostkowieniem spoleczenstwa, postepujaca indywidualizacja stanowiaca zagrozenie dla ladu spolecznego. W swoim panstwie idealnym zakladal drobiazgowa kontrole nad wszystkimi sferami zycia jednostek, stad uznaje sie go za proroka totalitaryzmu. w filozofii Platona zawarte bylo przekonanie, ze kazda sfera zycia spolecznego, chocby na pozor blaha, jest funkcjonalna w stosunku do calosci systemu spolecznego. Dlatego tez jednostki nie maja prawa do jakichkolwiek ekstrawagancji, te bowiem sa zawsze potencjalnym zagrozeniem dla zasad zycia spolecznego ( trzeba sie np. wystrzegac przelomow w muzyce, bo zmiana rytmu moze doprowadzic w konsekwencji do zmian politycznych i spolecznych ).
Waznym skladnikiem platonskiej koncepcji bylo przekonanie, ze kazda jednostka powinna byc przydzielona do okreslonej pracy ( zawodu ), w ktorej bylaby najlepsza. Przekonanie to doprowadzilo do wyroznien w idealnym panstwie swego rodzajow stanow: medrcow, wojownikow i ludu. Czlowiek nie jest samowystarczalny, zatem wspolzycie powinno sie opierac na wzajemnej wymianie uslug. Kazdy obywatel musial nalezec do jednego ze stanow, zgodnie ze swoimi zdolnosciami, jednak przynaleznosc do nich nie byla dziedziczona.
Zdaniem Platona, rowniez rozmiar panstwa mial duze znaczenie. Panstwo nie powinno byc ani za duze, ani za male. Idealna liczba mieszkancow to 5040. Nadmierny rozrost wydawal sie Platonowi grozny dla jednosci panstwa.
Platon podjal rowniez problem wplywu polozenia geograficznego na stan i moralnosc spoleczenstwa. Handel pomiedzy roznymi panstwami powoduje dyfuzje kulturowa, wymiane mysli i idei. Czlowiek zaczyna myslec w sposob samodzielny, moze to doprowadzic do dezintegracji spoleczenstwa.
Geneza panstwa wedlug Platona jest nastepujaca. Poczatkowo ludzie zyja w rozproszeniu, dopiero samowystarczalnosci, potrzeba zaspokojenia swoich potrzeb powoduje scalanie sie tych ludzi. Nastepuje podzial pracy, kazdy zaczyna sie specjalizowac w pewnej dziedzinie i wytwarza nadwyzke sluzaca do wymiany, co z kolei prowadzi do wytwarzania sie grup zajmujacych sie czym innym niz wytwarzanie dobr panstwowych. Ale spoleczenstwo nie moze sie rozrastac w nieskonczonosc, gdyz moze to doprowadzic do rozkladu. Moze byc tylko tak duze, aby pomiedzy jego czlonkami istnialy wiezi osobiste. Rzadzic powinni filozofowie, gdyz sa do tego najlepiej przygotowani ( koncepcja spoleczenstwa merytokratycznego, merytokracja- rzady fachowcow ). Dobro panstwa wymaga likwidacji indywidualnosci ( koncjepcja kolektywistyczna, antyindywidualna ). Punktem wyjscia pogladow spolecznych Platona bylo przekonanie, ze panstwo zostalo stworzone przez czlowieka, nie bogow, jak sadzono wczesniej. Jego zdaniem cehca dziejow ludzkosci jest postepujaca degeneracja kazdego ustroju.

Dobra, Roman i Tasiemiec meczyli mnie o ten wyklad na forum tak dlugo... Rolling Eyes